Lúc thiếu thời, cô có tên là Ichijō Masako (一条勝子 (Nhất Điều Thắng Tử), Ichijō Masako?), con gái thứ ba của Tả Đại thần Ichijō Tadaka (Nhất Điều Trung Hương), chi trưởng chi Ichijō của dòng họ Fujiwara. Mẹ của Masako (trên danh nghĩa) là con gái của Hoàng thân Fushimi Kuniie,còn mẹ thân sinh ra cô là bà Tamiko Shinbata.

Ngay từ nhỏ, Masako là một cô bé có tư chất thông minh, lúc bốn tuổi đã có thể đọc làu làu thơ ca trong Cổ kim họa ca tập và lên năm thì đã biết làm thơ Hòa ca (waka). Lúc 7 tuổi, cô có thể đọc một số tài liệu viết bằng Hán văn cổ và học thư pháp Nhật Bản. Năm 12 tuổi cô có thể chơi đàn koto và rất yêu thích kịch Noh. Cô cũng học Hoa đạo và Trà đạo. Và cô cũng đã được chủng ngừa bệnh đậu mùa, một điều ít thấy vào thời đó. Tuy nhiên, cô lại lớn hơn Thiên hoàng Minh Trị đến 3 tuổi; điều này được giải quyết bằng cách khai khống năm sinh của cô từ 1849 lên 1850.[1]

Masako kết hôn với Thiên hoàng Minh Trị vào ngày 2 tháng 9 năm 1867, và được đổ tên thành Miko hay Haruko (美子 (Mỹ Tử), Haruko?) để cân xứng với vóc dáng thanh mảnh và vẻ đẹp quý phái của cô. Lúc đó, Mạc phủ Tokugawa đã hứa sẽ tặng 1 vạn 5 nghìn lưỡng bằng vàng làm quà cưới và cấp bổng lộc 500 thạch gạo. Tuy nhiên sau đó Mạc phủ Tokugawa bị cuộc Minh Trị duy tân lật đổ và tất cả những quà cưới cùng bổng lộc ấy cô cũng không nhận được. Lễ cưới của Thiên hoàng và Miko bị hoãn lại cho đến ngày 11 tháng 1 năm 1869 vì việc chịu tang Thiên hoàng Hiếu Minh và anh trai của Haruko là Ichijō Saneyoshi và do những biến động chính trị lớn ở Kyoto vào các năm 1867 và 1868.[1] Miko được phong hiệu Hoàng hậu, cô là người đầu tiên sau nhiều thế kỷ giữ cả hai danh hiệu nữ ngự và hoàng hậu khi còn sống.

Hoàng hậu Miko về sau sẽ có ảnh hưởng lớn trong Triều đình và là Hoàng hậu Nhật Bản đầu tiên có hình ảnh được phổ biến rộng rãi trong công chúng, tuy nhiên một điều đáng tiếc là bà không thể có con với Thiên hoàng, vì 15 người con của Thiên hoàng Minh Trị là con của Thiên hoàng với 5 thị nữ của ông. Theo lệ thường, Hoàng hậu nhận Yoshihito, con trai trưởng của Thiên hoàng làm con nuôi. Về sau Yoshihito được phong làm Hoàng Thái tử. Sau khi vua cha Minh Trị qua đời, ông lên nối ngôi, trở thành Thiên hoàng Đại Chính (1912-1924).